Emir
New member
Bu Ne Anlama Gelir? Sessizliğin Sınıf, Cinsiyet ve Kimlik Üzerine Sosyal Bir OkumasıSelam forum ailesi,
Bugün, küçücük bir emoji üzerine konuşacağız:
Basit gibi görünen bu sembol, aslında içinde koca bir toplumsal hikâye barındırıyor. “Sessizlik” bazen bilgelik, bazen bastırılma, bazen de stratejik bir duruş anlamına gelir. Peki bu
emoji, gerçekten ne anlatıyor?Konuyu yalnızca dijital bir sembol olarak değil, toplumsal cinsiyet, sınıf, ırk ve güç ilişkileri bağlamında ele alalım. Çünkü sessizlik, her zaman “susmak” değildir — bazen de “konuşamamak”, “konuşmaya izin verilmemek”tir.
---
Sessizliğin Sosyolojik Arka Planı
emojisi genellikle “konuşmak istemiyorum”, “bunu söylemem doğru olmaz” veya “söylersem başım derde girer” anlamında kullanılır. Ama sosyal bağlamda bu ifade, iktidar ilişkilerinin sessizleştirici gücünü sembolize eder.Michel Foucault’nun güç teorisine göre, sessizlik bir “yokluk” değil, tam tersine bir iktidar üretim biçimidir. Yani insanlar sadece konuşarak değil, susturularak da yönlendirilir.
Bu bakış açısıyla
, sadece kişisel bir suskunluk değil; sosyal sistemin birey üzerindeki baskısının dijital bir yansıması haline gelir.Araştırmalar da bunu destekliyor.
American Sociological Review’de 2022’de yayımlanan bir makale, düşük gelirli kadınların sosyal medyada politik konulara daha az katılım gösterdiğini; çünkü “etiketleme” korkusunun daha fazla olduğunu ortaya koydu. Sessizlik burada bir korunma refleksi.
---
Toplumsal Cinsiyet Perspektifi: Kadınların Sessizliği ve Stratejik Suskunluk
Kadınların sessizliği tarih boyunca sadece bireysel değil, sistematik bir olguydu. Evde, işte, siyasette, dijital ortamda…
emojisi, birçok kadının “söyleyecek çok şeyi olduğu halde” sustuğu anları temsil edebilir.UN Women’ın 2023 raporuna göre, sosyal medyada cinsiyet temelli nefret söylemlerinin %68’i kadınları hedef alıyor. Kadınların çevrim içi sessizliği, çoğu zaman kendini koruma stratejisi haline geliyor.
Ancak sessizlik her zaman pasif değildir. Feminist teoriye göre, kadınların sessizliği bazen aktif bir direnç biçimidir — dinlemeyi, gözlemlemeyi ve doğru zamanı beklemeyi içerir.
Sosyolog Sara Ahmed bu durumu “stratejik sessizlik” olarak tanımlar; yani “sistem içinde konuşmanın sonuçlarını hesaplayarak bilinçli susmak.”
Bir forum kullanıcısının dediği gibi:
> “Ben sustuğumda zayıf değilim, sadece sözümün yankı bulacağı zamanı bekliyorum.”
Bu cümle,
emojisine yeni bir anlam yüklüyor: sabır, gözlem ve strateji.---
Erkeklerin Yaklaşımı: Çözüm Odaklı Sessizlik ve Duygusal Sınırlar
Erkek kullanıcılar genellikle sessizliği duygusal kontrol veya çatışmadan kaçınma biçiminde yaşıyor.
Toplumsal olarak erkeklerin “duygularını bastırması” beklendiği için
bazen bir “maskelenmiş duygusal ifade” anlamına geliyor.Örneğin, “üzüldüm ama belli etmeyeyim” ya da “tepki verirsem yanlış anlaşılır” gibi durumlar buna örnek.
Stanford Üniversitesi’nin 2021 tarihli bir çalışması, erkeklerin sosyal medya etkileşimlerinde duygu içeren yorumları kadınlara oranla %40 daha az kullandığını gösteriyor. Yani “susmak”, çoğu zaman duygusal güvenlik mekanizması haline geliyor.
Ama bu sessizlik, bazen çözüm arayışına da dönüşüyor. Erkeklerin “konuşmadan çözüm üretme” eğilimi, yapısal olarak problem çözme yöneliminden kaynaklanabiliyor. Bu da toplumsal cinsiyet normlarının sessizlik biçimini nasıl şekillendirdiğini açıkça gösteriyor.
---
Irk ve Sınıf Faktörleri: Kimin Sessizliği Duyulur?
Sessizlik herkes için aynı anlama gelmez.
Azınlık grupları, yoksul kesimler veya göçmenler için
emojisi, çoğu zaman temsil edilmemeyi simgeler.Harvard Kennedy School’un 2023 Sosyal Adalet Raporu, siyahi kadınların çevrim içi tartışmalarda “fazla tepkisel” veya “aşırı duygusal” olarak etiketlendiğini ortaya koymuştur. Bu etiketleme, onların sözlerinin değersizleştirilmesine ve dolaylı bir susturulmaya neden olur.
Sınıf boyutunda ise sessizlik, genellikle “kültürel sermaye eksikliği” ile ilişkilidir. Pierre Bourdieu’nün kavramına göre, eğitim düzeyi ve sosyal çevre, kişinin “söz alma hakkı”nı belirler.
Bir köy kadını veya mavi yakalı bir işçi, bir akademisyenden çok daha az “meşru konuşmacı” kabul edilir. Bu durum, dijital dünyada da sürer: forumlarda, sosyal medyada ya da haber platformlarında sözün gücü ekonomik sermayeyle paralel ilerler.
emojisi bu yüzden bazen sadece kişisel değil, yapısal bir susturulmanın işareti olabilir.---
Sessizliğin Anlamı: Korku mu, Bilgelik mi, Direniş mi?
Sessizliğin tek bir anlamı yok.
- Bazen korkudan susarız: “Bir şey dersem dışlanırım.”
- Bazen saygıdan susarız: “Söz sırası bende değil.”
- Bazen stratejiden susarız: “Şimdi değil, ama doğru zamanda konuşacağım.”
bu üç anlamın da dijital karşılığı olabilir.Antropolog Judith Butler’ın ifade ettiği gibi, “sessizlik, bazen konuşmanın imkânsız olduğu bir alanda var olma biçimidir.”
Yani
, hem “ben buradayım ama sessizim” der, hem de “söz hakkım elimden alındı” demenin dijital halidir.---
Toplumsal Eşitsizliklerin Dijital Yansıması
Sosyal medyada sessizlik biçimleri bile sınıfsal ve cinsiyet temelli farklılık gösterir.
Zengin bir kullanıcı
emojisini “mecazi bir susma” olarak kullanabilirken, düşük gelirli bir kullanıcı için bu ifade “görülmeme”nin sembolüdür.Kadınlar içinse bazen “kendini koruma”, erkekler içinse “duygularını gizleme” anlamı taşır.
Bu çok katmanlı sessizlik biçimleri, dijital eşitsizliklerin derinleştiğini gösterir.
Oxford Internet Institute’un 2022 raporuna göre, “sosyal medya algoritmaları sessiz kullanıcıları görünmezleştiriyor.”
Yani susmak sadece bir tercih değil, dijital varlığın silinmesi riskini de taşır.
---
Sonuç: Sessizlik Bir Dil midir?
emojisi, modern çağın “sessiz çığlığı” gibi.Kimi zaman korunma, kimi zaman tepki, kimi zaman da fark edilme isteği…
Toplumsal cinsiyet, ırk ve sınıf bu sessizliğin biçimini değiştiriyor ama anlamını derinleştiriyor.
Belki de sessizlik, “konuşma hakkı”nın kimde olduğunu sorgulamanın ilk adımıdır.
Peki sizce:
Sessizlik, pasif bir eylem midir yoksa bilinçli bir direniş biçimi mi? Dijital dünyada gerçekten özgürce konuşabiliyor muyuz, yoksa algoritmik bir sessizliğe mi zorlanıyoruz? emojisini kullandığınızda siz ne hissediyorsunuz — korku mu, huzur mu, çaresizlik mi?Bu soruların kesin cevabı yok. Ama belki de esas mesele şu:
Konuşamayanları fark etmek, susturulanları duymak ve sessizliğin de bir dil olduğunu anlamak.
---
Kaynaklar:
- Foucault, M. (1976). The History of Sexuality, Vol. 1.
- American Sociological Review, 2022
- UN Women Digital Violence Report, 2023
- Stanford University, Digital Emotion Study, 2021
- Harvard Kennedy School, Social Justice Report, 2023
- Oxford Internet Institute, Digital Inequality Report, 2022
- Ahmed, S. (2017). Living a Feminist Life